De geschiedenis van Het Pand gaat terug tot 1201. Naast het kapelletje van Sint-Michiels werd toen in Onderbergen een hospitaal opgericht met de naam "Uten Hove Hospitaal", zo genoemd naar de stichter, kanunnik van Utenhove. Reeds in 1228 was dit hospitaal te klein geworden en verhuisde het naar de (Oude) Bijloke. Het leeg gekomen gebouw werd geschonken aan de dominicanen.

Deze zeer jonge kloostergemeenschap werd in 1216 gesticht door de heilige Dominicus en vestigde zich in Gent op verzoek van Ferrand van Portugal en Johanna van Konstantinopel, graaf en gravin van Vlaanderen. De volgelingen van Dominicus bouwden hun kloosters hoofdzakelijk in steden en hielden zich er actief bezig met prediking en bekering. (Daar haalden zij ook hun naam van predikheren vandaan). Het vrijgekomen Utenhove hospitaal werd de kern van het nieuwe dominicanenklooster.

Omstreeks 1240 begonnen de paters met de bouw van een kerk, aan de zuidelijke zijde van het complex (waar zich momenteel de negentiende-eeuwse huizenrij van de Jacobijnenstraat bevindt). Deze immense constructie was 52 meter lang, 22,5 meter breed en had geen zuilen om het gewelf te steunen.

Van alle plaatsen in de kerk kon men de preekstoel zien en de predikant beluisteren. Tussen deze twee gebouwen in werd, aan de Leie, geheel in natuursteen, een nieuwe vleugel opgetrokken (de huidige Leievleugel). Voor de overdekte kloostergang met de prachtige ramen in stenen maaswerk werd een beroep gedaan op sponsoring van Margareta van York, hertogin van Bourgondië.

In de muur van Het Pand ziet men nog de plaats van de gedenksteen die aan dit feit herinnerde.

De steen is verdwenen, maar uit geschriften weten we dat de hertogin ook de bouw van de "librairie" of kloosterbibliotheek, die zich boven een deel van de kloostergang uitstrekte, heeft bekostigd. Volgens Albert Derolez, hoofd van de sectie handschriften en kostbare werken van de Centrale Bibliotheek, is dit trouwens de enige middeleeuwse bibliotheekzaal in België waarvan de stichtingsdatum vaststaat en waarvan de ruimte nagenoeg ongeschonden tot ons is gekomen.

Aan het verblijf van de dominicanen in Het Pand kwam een einde met de Franse Revolutie. De Franse troepen schaften eenvoudig de orden af en weer werden de predikheren uit hun klooster gedreven. Klooster en kerk kwamen onder de veilinghamer. Via stromannen slaagden enkele oud-kloosterlingen er nog net in hun Pand in zijn geheel aan te kopen. Ze namen opnieuw hun intrek, dit keer als gewone burgers, niet als kloostergemeenschap. Maar het onderhoud van dit inmiddels eeuwenoude gebouw bleek te duur (de geschiedenis zal zich later nog herhalen). En de voormalige predikheren konden de kosten niet meer dragen.

Meer nog, hun kloostergemeenschap was aan het uitsterven. In 1822 bleven nog welgeteld vier paters en één broeder over. Paus Leo XVII gaf de toestemming de gebouwen te verkopen en Het Pand kreeg een nieuwe eigenaar, een zekere P.D. Velleman, die de kassa deed rinkelen. De refter werd een verkoopzaal voor meubelen, de sacristie en kapittelzaal opslagruimten voor wijn, op de binnenkoer verrezen loodsen, en overal, zelfs in de gangen, werden scheidingsmuren gemetseld om het aantal verhuurbare kamers in deze reusachtige huurkazerne te vergroten.

Deze situatie zou meer dan 130 jaar aanhouden. Het Pand vertoonde langzamerhand tekens van verval. De toenmalige eigenaar besloot een van de twee kerken, die erge sporen van ouderdom begonnen te vertonen, af te breken. De Sint-Michielskerk bleef staan, maar de andere ging onder de slopershamer. In 1860 verdween dit monument voorgoed uit het Gentse stadsbeeld.

Aan de verkrotting kwam pas een einde na de Tweede Wereldoorlog. In 1946 werd een gedeelte van Het Pand geklasseerd. Het klooster met zijn goedkope kamers bleef evenwel een trekpleister voor studenten, artiesten, en Gentse clochards.

Uit die tijd dateert ook de bijnaam van 'vlooienpaleis'. In 1953 vroeg de eigenaar de toelating om drie van de vier kloostergangen te slopen en ze te vervangen door moderne flatgebouwen. Zijn aanvraag leidde tot een studie van het complex en... tot klassering van het volledige gebouw (oktober 1956).

Dat kon niet verhinderen dat Het Pand ondertussen ook onbewoonbaar werd verklaard, zodat de eigenaar tot de verkoop besloot. Op 25 januari 1963 werd het patrimonium van de Rijksuniversiteit Gent voor 18 miljoen frank de nieuwe eigenaar.

De Regie der gebouwen werd belast met de renovatie en restauratie. De werken bestaande uit bouwfasen, weren gestart in 1971 en voltooid in de lente van 1991.

BRON :https:/gentgoldenprinsenhof/includes/download.php?sf=/gentgoldenprinsenhof/includes/download.php?sf=www.ugent.be/gentgoldenprinsenhof/includes/download.php?sf=het-pand/gentgoldenprinsenhof/includes/download.php?sf=nl/gentgoldenprinsenhof/includes/download.php?sf=historiek